Niebawem rozpocznie się okres, kiedy obserwujemy znaczący wzrost pożarów w lasach oraz na łąkach, nieużytkach i polach, które niestety powodowane są umyślnie przez człowieka, często właściciela gruntu, wypalającego trawy lub zeszłoroczną wysuszoną roślinność.

Tłumaczą oni swoje postępowanie chęcią użyźnienia gleby. Od pokoleń wśród wielu ludzi panuje przekonanie, że spopielenie suchej roślinności spowoduje jej szybszy i bujniejszy odrost, a tym samym przyniesie korzyści ekonomiczne. W rzeczywistości takie opaczne podejście do sprawy ma dwa aspekty:

1) – najczęściej płoną nieużytki, a to oznacza, że nie możemy mówić o korzyściach ekonomicznych ponieważ, nikt z tych ziem nie zbiera żadnych plonów

2) – w wyniku wypalania traw gleba co prawda zostaje chwilowo wzbogacona (m.in. w fosfor i potas), ale jest to jednorazowe działanie, które ostatecznie prowadzi do jej skrajnego zubożenia w kolejnych latach.

Gleba dostarcza roślinom niezbędne do życia składniki pokarmowe, które są pobierane przez korzenie w formie prostych związków mineralnych. Składniki te, zgromadzone przez roślinę w jej pędach, wracają następnie do obiegu w wyniku cyklicznego i naturalnego rozkładu resztek roślinnych (korzeni, części nadziemnych) i mogą być ponownie pobrane przez następne generacje roślin. Gleba odgrywa w tym procesie ważną rolę ,,magazynu”, który zatrzymuje składniki odżywcze nie pozwalając na ich wypłukanie poza strefę korzeniową. W glebie znajdują się bowiem substancje (próchnica glebowa, minerały ilaste), które mają zdolność do czasowego zatrzymania jonów, czyli właśnie składników odżywczych dla roślin.

Proces ten zostaje przerwany, gdy roślinność zostaje zniszczona wskutek pożaru. Podczas pożaru traw uwalnia się w glebie duża pula składników odżywczych, w wyniku szybkiej mineralizacji materii organicznej.

W wyniku tak nagłego zniszczenia rośliny, zostają one uwolnione jednorazowo, gdzie w warunkach naturalnych (bez pożaru) też byłyby uwolnione, ale stopniowo w ciągu wielu lat. Pożar niszczy nie tylko nadziemne części roślin, ale też ich korzenie, siejąc spustoszenie w warstwie próchniczej gleby. Udowodniono, że temperatura progowa dla korzeni roślin, w zależności od gatunku, wynosi od 48 do 54 st. C. Przekroczenie tej temperatury powoduje całkowite zniszczenie korzenia. Podczas pożaru całkowitemu spaleniu ulegają najdelikatniejsze, a więc i najcenniejsze rośliny, a pozostają te odporne na działanie czynników zewnętrznych, czyli chwasty.

Pożar sieje spustoszenie nie tylko flory, ale także i fauny. Niszczone są miejsca lęgowe wielu gatunków gnieżdżących się na ziemi i w krzewach, giną dzikie zwierzęta osaczone przez płomienie. Wiele drobnych zwierząt kręgowych i bezkręgowych żyjących na glebie i w niej, będących ważnymi organizmami w łańcuchu przyrodniczym traci życie, choć to one zapewniają rozkład martwych części roślin umożliwiający obieg substancji odżywczych w przyrodzie.

Trzeba pamiętać, że po zimie trawy są mocno wysuszone i palą się bardzo szybko. W rozprzestrzenianiu się ognia pomaga także wiatr. Osoby, które decydują się na wypalanie traw, przekonane są, że w pełni kontrolują sytuację i w razie potrzeby w porę zareagują. Niestety, mylą się i często kończy się to tragedią ! W przypadku nagłej zmiany kierunku wiatru, pożary bardzo często wymykają się spod kontroli i przenoszą się na pobliskie lasy i zabudowania gospodarcze. Niejednokrotnie w takich pożarach ludzie tracą dorobek całego życia.

Charakterystyczną cechą takich wielkopowierzchniowych pożarów jest również silne, snujące się tuż przy powierzchni ziemi zadymienie, co niejednokrotnie prowadzi do śmierci osób przebywających w rejonie zagrożenia.

Pożary nieużytków, z uwagi na trudne warunki terenowe i duże rozmiary, angażują znaczną liczbę sił i środków Straży Pożarnej, generując olbrzymie koszty akcji gaśniczych. Strażacy zaangażowani w taką akcje, w tym samym czasie mogą być potrzebni do ratowania życia i mienia ludzkiego w innym miejscu. Może się zdarzyć, że przez lekkomyślność podpalacza nie dojadą z pomocą na czas tam, gdzie będą naprawdę potrzebni by ratować ludzkie życie !!!

Na koniec, w celu zobrazowania skali tego zjawiska, prezentujemy dane KG PSP za 2015 r. dot wypalania traw.

> W 2015 roku powstało 82 802 pożarów traw na łąkach i nieużytkach rolnych, co stanowiło 45% wszystkich pożarów w Polsce (184 819). Prawie co drugi pożar, do którego doszło w naszym kraju w 2015 roku to pożar trawy !

> Najwięcej pożarów traw odnotowano w marcu i kwietniu, łącznie 42 365, co stanowiło 51% wszystkich pożarów traw w 2015 roku !

> Średni czas trwania akcji gaśniczej pożaru trawy wynosił 67 minut !

> Średnio co 6 minut strażacy wyjeżdżali do akcji gaśniczych związanych z pożarami traw !

> Podczas akcji ratowniczych związanych z gaszeniem pożarów traw zużyto 256 353 000 litrów wody co odpowiada pojemności 68 basenów olimpijskich !

>  Spłonęło 42 703 hektarów powierzchni, co odpowiada długości pasa około 427 kilometrów i 1 kilometra szerokości !

> Szacowane straty w wyniku pożarów traw to 31 247 000 złotych !

APELUJEMY, ABY TE LICZBY SPRAWIŁY, ŻE CHOĆ PRZEZ MOMENT POMYŚLISZ ZANIM SIĘGNIESZ PO ZAPAŁKĘ !!! 

Stanisław Sabała